ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ เจ้าของ “โฮงสินไซ” ร่วมเป็นผู้ทรงคุณวุฒิให้แก่สำนักงานวิจัยแห่งชาติ ในโครงการศึกษาการรักษาผ้าผะเหวดวัดป่าสักดาราม จ.ร้อยเอ็ด

ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ เจ้าของ “โฮงสินไซ” ร่วมเป็นผู้ทรงคุณวุฒิให้แก่สำนักงานวิจัยแห่งชาติ ในโครงการศึกษาการรักษาผ้าผะเหวดวัดป่าสักดาราม จ.ร้อยเอ็ด

เมื่อวันที่ 14 กันยายน 2566 ที่ผ่านมา ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ เจ้าของ “โฮงสินไซ” ร่วมเป็นผู้ทรงคุณวุฒิให้แก่สำนักงานวิจัยแห่งชาติ ร่วมกับ รศ.ดร.รุงโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง และ รศ.ดร.เกรียงไกร เกิดศิริ กับโครงการศึกษาการรักษาผ้าผะเหวดวัดป่าสักดาราม จ.ร้อยเอ็ด ของคณะนักวิจัยจาก มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด ซึ่งนับว่าเป็นโครงการวิจัยที่มีคุณค่าต่อชุมชนอย่างยิ่ง อีกทั้งยังได้ทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม และบริการวิชาการตามภารกิจของสถาบันการศึกษาต่อชุมชนอีกด้วย

เกร็ดความรู้ เรื่อง ผ้าผะเหวด

ผ้าผะเหวด มิได้เป็นแค่เพียงผืนผ้าเล่าเรื่องราวการบำเพ็ญเพียรบารมีของพระเวสสันดรตามชาดกเท่านั้น แต่คือผืนผ้าแห่งศรัทธาของชุมชนชาวอีสานที่ได้รับการกราบไหว้ แห่แหน และยินยลเมื่อนำมาประกอบการเทศน์ในงานบุญเดือนสี่ ซึ่งเป็นหนึ่งในฮีตสำคัญของชาวอีสาน ภาคกลางเรียกภาพลักษณะนี้ว่า พระบฏ

.

จากการศึกษาโดยนักวิชาการด้านโบราณคดีพบว่า จารึกในสมัยพระยาลิไลพบคำว่าพระบต และในสมัยอยุธยาก็มีเอกสารกล่าวถึงคำว่าพระบตเช่นกัน จึงเป็นหลักฐานยืนยันว่ามีภาพที่เรียกว่าพระบฏมาแต่เก่าก่อน แต่พระบฏเก่าแก่ที่สุดอยู่ที่กรุพระเจดีย์วัดดอกเงิน อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ เขียนด้วยสีฝุ่น ปิดทองคำเปลว คาดว่ามีอายุก่อนพุทธศตวรรษที่ ๒๒

.

คำว่า บฏ หมายถึง ผ้าทอ หรือ ผืนผ้า พระบฏ คือ ผืนผ้าที่มีรูปพระพุทธเจ้า พระบฏมีหลายแบบ ส่วนใหญ่นิยมเขียนเพื่อประดับศาสนสถาน และเพื่อเป็นสื่อสอนธรรมะ ในอดีตชาวบ้านนิยมสร้างพระบฏเพราะเชื่อว่าจะได้รับอานิสงค์มาก เฉกเช่นเดียวกับการสร้างพระพุทธรูป

.

ผ้าผะเหวดของชาวอีสาน จัดเป็นรูปแบบหนึ่งของพระบฏ ที่มีขนาดความยาวของเรื่องราวพระเวสสันดร ซึ่งมี ๑๓ กัณฑ์ และนิยมเขียนภาพพระมาลัย และสังกาสเอาไว้ด้วย จึงมีความยาวมาก นอกจากใช้ประดับในงานบุญเดือนสี่เพื่อประกอบการเทศน์แล้ว ยังนิยมนำไปแห่ ในพิธีแห่พระเวสสันดรเข้าเมืองทำให้ชาวบ้านได้ใกล้ชิดกับผ้าผะเหวด ชาวบ้านที่ร่วมขบวนแห่ได้มีส่วนร่วมในการจับผืนผ้า ชาวบ้านที่ไม่ได้ร่วมขบวนแห่ก็ได้ดูอย่างใกล้ชิดเมื่อขบวนแห่เคลื่อนผ่าน เสมือนเป็นนิทรรศการเคลื่อนที่ (Travelling exhibition) เคลื่อนจากวัดสู่บ้าน จากท้ายบ้านสู่วัด จากโลกสวรรค์สู่โลกมนุษย์แล

.

ขอขอบคุณข้อมูลและภาพต้นฉบับจาก ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์

.

ติดตามข่าวสารและกิจกรรมศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. เพิ่มเติมได้ที่

Official Web : http://artculture4health.com/

Facebook : https://www.facebook.com/artculture4h

Youtube แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สร้างเสริมสุขภาพ : http://bit.ly/3YVFSl5

Instagram : https://www.instagram.com/artculture4health/

Twitter : https://twitter.com/art_culture4h

Tiktok : https://www.tiktok.com/@artculture4health

#แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพสสส #สสส #โฮงสินไซ #ผะเหวด #สถาบันวิจัยแห่งชาติ